NGUYÊN NHÂN

Do bò ăn phải một số loại thức ăn có chứa độc chất và bị chúng độc:

–  Thức ăn có chứa nhóm Cianglucosid : Khi thủy phân glucosid này sẽ sinh ra acid cianhydric (HCN). Acid này khi vào cơ thể bò sẽ liên kết với hemoglobin , gây ức chế quá trình vận chuyển oxy ,làm bò ngạt thở và chết rất nhanh  khi ăn phải lượng lớn. Khoai mì có chứa linamarin , cao lương và cỏ Xudan có chứa durrin là loại chất độc thực vật  thuộc dạng này.
–  Thức ăn có chứa nhóm glycoside cải dầu :Đặc biệt là các nhóm thioglycoside. Các chất này có thể gây tình trạng bướu cổ hoặc hiện tượng vỡ hồng cầu (hemolisis) nghiêm trọng . Khi bò ăn nhiều thức ăn có chứa  các chất này  sẽ làm cho nước tiểu của bò có màu đỏ (do hiện tượng vỡ hồng cầu). Bắp cải có chứa brasiconapin, phần xanh của vỏ khoai tây và mầm củ khoai tây có chứa nhiều solanin (chất này cũng có thể xếp  vào nhóm alkaloide) là thực vật có chứa chất độc thuộc dạng này.
–  Thức ăn chứa các  acid amin bất thường :
+  Mimosin  có nhiều  trong cây bình linh, khi bò ăn nhiều sẽ gây bướu cổ.

+  Gossipol  có nhiều trong khô dầu bông vải . Chất này  gây ức chế sinh trưởng . Ở bò , các vi sinh vật trong dạ cỏ có thể phân hủy chất này, nên bò có thể sử dụng tốt khô dầu bông vải. Nhưng khi cho ăn nhiều, một phần khô dầu đi qua dạ cỏ, và một phần gossipol được hấp thu vào máu , qua màng thai gây hại cho bào thai. Vì v+ậy, đối với bò mang thai nên hạn chế sử dụng khô dầu bông vải.

–  Các loại nấm mốc : Các loại thức ăn nếu không được bảo quản tốt sẽ phát sinh nấm mốc , và một số loại nấm mốc gây hại cho bò như  giảm khả năng đề kháng, gan thoái hóa, sẩy thai, giảm độ ngon miệng …

– Độc chất từ thuốc trừ sâu, thuốc diệt  cỏ, diệt chuột: Khi cho bò ăn cỏ  cắt ở những vùng vừa mới phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ hoặc uống nước có nhiễm độc chất này thì bò sẽ bị ngộ độc. Khi ngộ độc, bò sẽ có triệu chứng như không tự chủ (đi đứng xiêu vẹo, liệt), thở nhanh, tim dập nhanh, loạn nhịp tim và ngừng hô hấp. Trong trường hợp bò  nhiễm độc từ từ thì khó phát hiện.

TRIỆU CHỨNG

Tùy theo từng loại hóa chất và liều lượng mà bò ăn hoặc uống phải, các hóa chất này gây tác động với các mức độ khác nhau lên thần kinh trung ương, lên hệ thống tiêu hóa và các cơ quan khác của cơ thể.
–  Trường hợp ngộ độc cấp diễn:
Bò sữa đột ngột chảy dãi rớt như bọt xà phòng, mắt đỏ ngầu, chảy nước mắt liên tục. Một số trường hợp gia súc ỉa chảy dữ dội, thậm chí ỉa chảy có máu tươi.
Các loại hóa chất có thể gây hưng phấn trung khu vận động, làm cho con vật chạy nhảy, đi vòng tròn, siêu vẹo không tự chủ được và sau đó liệt, nằm một chỗ. Chất độc còn tác động lên trung khu hô hấp và tuần hoàn, làm cho bò lúc đầu thở mạnh, tim đập nhanh, loạn nhịp sau đó ngừng hô hấp, trụy tim mạch và chết rất nhanh sau 3-6 giờ.

–  Trường hợp ngộ độc trường diễn:
Bò sữa tiếp nhận chất độc với lượng nhỏ, nhưng liên tục trong một thời gian nhất định. Các chất độc tích lũy trong cơ thể, gây ra các biến đổi bệnh lý, khó phát hiện ngay. Thông thường, đó là những biến đổi như: thoái hóa gan, rối loạn tiêu hóa, bần huyết, nhiễm độc thần kinh…. Điều nguy hiểm là các chất độc này tích lũy trong cơ thể hoặc được thải qua sữa và người tiêu thụ thịt, sữa này cũng sẽ bị ngộ độc.

ĐIỀU TRỊ

Để điều trị, việc xét nghiệm tìm ra chất độc mà bò bị nhiễm rất quan trọng, nó cho phép áp dụng biện pháp giải độc và điều trị thích hợp. Tuy nhiên, trong trường hợp cấp bách, khi chưa xác định được loại chất độc và dựa vào dấu hiệu lâm sàng ta có thể can thiệp theo phác đồ sau:
– Điều trị triệu chứng:
+ Trợ tim mạch, dùng Cafein với liều10-50 mg/kg TT.
+ Dùng thuốc an thần.
+ Chống xuất huyết, dùng vitamin K.

+ Giải độc cho bò: hàng ngày truyền tĩnh mạch nước sinh lý mặn (NaCl 0,9%), sinh lý ngọt (Glucoza 5%) với liều 2000ml/100 kgTT, kết hợp cho uống dụng dịch Thuốc điện giải, pha 100 g/5 lít nước.

+ Hộ lý: để gia súc nơi thoáng khí. Nếu trời lạnh cần sưởi ấm cho bò. Cho bò ăn cháo muối loãng, dễ tiêu.

PHÒNG BỆNH

– Hàng ngày cần chú ý kiểm tra thức ăn, nguồn nước dùng cho bò sữa, nếu phát hiện mùi lạ thì phải bỏ và cách ly, không cho bò ăn, uống.
– Ở những cánh đồng cỏ có phun thuốc trừ sâu, phải chờ ít nhất là 10 ngày sau cho thuốc trừ sâu phân hủy mới cắt cỏ cho bò ăn. Cỏ cắt về nên rửa sạch sẽ, phơi tái trước khi cho bò ăn.

Liên hệ để biết thêm thông tin chi tiết!